DOLĞULARDA SIKIŞMANIN KONTROLÜ
Dolularda sıkışmanın kontrolünde kum konisi ve nükleer methotlar kullanılmaktadır.
Zemin Araştırma Merkezi kontrollü dolgularda sıkışma oranlarının tespitine yönelik standart proktor, modifiye proktor ve arazi de kesafet deneylerini yapmaktadır. Nükleer sıkışma kontrol cihazımız ile de sıkışma kontrolü yapabilmekteyiz.Dolgunuzu yeterince sıkıştırdınız mı? Proktor ve kesafet deneyleri için firmamıza baş vurunuz.
Karayollarında, havaalanı pistlerinde, bina inşaat alanlarında yapılan Kontrollü dolguların yeterli sıkılığa ulaşıp ulaşmadığının tespitinde kum konisi metodu tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
Sıkışma Deneyi iki bölümden oluşmaktadır.
1-Standart Sıkıştırma (proktor) Deneyi
2-Arazide Sıkışmanın Kontrolu (Kesafet) Deneyi
Standart Sıkıştırma (proktor) Deneyinde sıkışmada kullanılacak malzeme laboratuar ortamında içerisine su ilave edilerek sıkıştırılır ve optimum su muhtevası ve bu su muhtevası için maksimum sıkışma (kuru birim hacim ağırlığı) bulunur. Bu sıkışma dolguda kullanılacak malzeme için %100 sıkışma olarak kabul edilmektedir.
Arazide Sıkışmanın Kontrolu (örn: kum konisi metodu ile) Deneyi ile arazide sıkıştırılmış malzemenin tabii kuru birim hacim ağırlığı tespit edilir.
Proktor deneyinden elde etmiş olduğumuz tabii birim hacim ağırlığını %100 olarak kabul etmiştik. Arazi kesafet deneyinden elde ettiğimiz tabii birim hacim ağırlığının proktordan elde edilen tabii birim hacim ağırlığa yüzde olarak oranı sıkışmanın yüzdesini verir.
Dolularda sıkışmanın kontrolünde kum konisi ve nükleer methotlar kullanılmaktadır.
Zemin Araştırma Merkezi kontrollü dolgularda sıkışma oranlarının tespitine yönelik standart proktor, modifiye proktor ve arazi de kesafet deneylerini yapmaktadır. Nükleer sıkışma kontrol cihazımız ile de sıkışma kontrolü yapabilmekteyiz.Dolgunuzu yeterince sıkıştırdınız mı? Proktor ve kesafet deneyleri için firmamıza baş vurunuz.
Karayollarında, havaalanı pistlerinde, bina inşaat alanlarında yapılan Kontrollü dolguların yeterli sıkılığa ulaşıp ulaşmadığının tespitinde kum konisi metodu tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
Sıkışma Deneyi iki bölümden oluşmaktadır.
1-Standart Sıkıştırma (proktor) Deneyi
2-Arazide Sıkışmanın Kontrolu (Kesafet) Deneyi
Standart Sıkıştırma (proktor) Deneyinde sıkışmada kullanılacak malzeme laboratuar ortamında içerisine su ilave edilerek sıkıştırılır ve optimum su muhtevası ve bu su muhtevası için maksimum sıkışma (kuru birim hacim ağırlığı) bulunur. Bu sıkışma dolguda kullanılacak malzeme için %100 sıkışma olarak kabul edilmektedir.
Arazide Sıkışmanın Kontrolu (örn: kum konisi metodu ile) Deneyi ile arazide sıkıştırılmış malzemenin tabii kuru birim hacim ağırlığı tespit edilir.
Proktor deneyinden elde etmiş olduğumuz tabii birim hacim ağırlığını %100 olarak kabul etmiştik. Arazi kesafet deneyinden elde ettiğimiz tabii birim hacim ağırlığının proktordan elde edilen tabii birim hacim ağırlığa yüzde olarak oranı sıkışmanın yüzdesini verir.
Standart Sıkıştırma (Proktor) Deneyi
Standart Sıkıştırma (Proktor) Deneyi Deneylerimiz TS 1900 / Nisan 1987 standartına göre yapılmaktadır. Bu deneyde, belirli
boyutlardaki bir kap içindeki su içeriği belirli bir zemine, yine belirli bir sıkıştırma enerjisi uygulanır ve sonra zeminin birim
hacim ağırlığı (yoğunluğu) belirlenir. Bu işlem değişik su içeriklerinde zeminin birim hacim ağırlığı ve su içeriği oranı arasında
belirli bir ilişki elde edinceye kadar birkaç kez yinelenir.kesafet sıkışma dolguda sıkışma modifiye proktor standart proktor deneyi
sıkışma deneyleri
Standart sıkıştırma deneyi sonuçları, aritmetik eşelde çizilen bir sıkışma eğrisi biçiminde verilir.Bu eğri, her aşama için bulunan
su içeriği değerlerim yatay eksende, buna karşı gelen kuru birim hacim ağırlık değerlerin! düşey eksende göstererek elde edilir
Birçok zemin için eğri parabol şeklindedir.
Sıkışma eğrisinin en yüksek (tepe) noktasına karşılık gelen su içeriği ve inim birim hacim ağırlık değerleri o zeminin "optimum su
içeriği" ve "en büyük kuru birim hacim ağırlık (yoğunluk)" değerleri olarak belirlenir.
Kum Konisi Yöntemi İle Arazide Sıkışmanın Kontrolü:
Kum Konisi metodu, zeminlerin birim ağırlıklarının yerinde tayini esasına dayanmaktadır. Bu yöntemde kullanılan kum konisinin
çapı 15.24 cm (6") olup, en büyük dane boyutu 50 mm (2") ve daha küçük olan zeminler için uygundur.
Birim hacim ağırlığı kabaca bulmak istiyorsak ve zemin yeteri kadar kohezyonlu ise uygulanabilir 10*10 cm, 15*15 cm lik alan
çizilir ve derine doğru 5-10 cm inilir.Çıkan malzeme tartılır Açılan çukurun küp veya prizma olmasın dikkat edilir.Şeklin
boyutlarına göre çukurun hacmi hesaplanır Ağırlık hacme bölünürse yaş birim ağırlık bulunur Numunenin rutubeti bulunarak kuru
birim ağırlık hesaplanır.
Diğer bir çukur açma yönteminde ise açılan çukur birim özgül ağırlığı bilinen malzeme ile doldurulur Çukurdan çıkan malzeme
tartılır d=m/V den çukurun hacmi hesaplanır.Daha sonra çukurun hacmi ve çıkan malzemenin ağırlığından malzemenin birim
hacim ağırlığı hesaplanır.
Copyright © 2014 by "zeminarastirma.com" · All Rights reserved · E-Mail: info@zeminarastirma.com
 |
 |
Nükleer sıkışma yoğunluk test cihazı
ZEMİN ARAŞTIRMA MERKEZİ
LTD.ŞTİ
LTD.ŞTİ
0 533 616 18 67
ZEMİN ARAŞTIRMA MERKEZİ
LTD.ŞTİ
LTD.ŞTİ
Copyright © 2017 by "zeminarastirma.com" · All Rights reserved · E-Mail: info@zeminarastirma.com
Tel: + 90 212 369 00 16 whatsapps:+90 533 616 18 67
Tel: + 90 212 369 00 16 whatsapps:+90 533 616 18 67
DENEYDE KULLANILAN ALETLER;
1- Kum Konisi: 4 litrelik cam bir kap ve buna bağlanabilen, arasında
vana tertibatı bulunan biri küçük, diğeri büyük iki melal Huniden ibarettir. Vana üzerinde vanayı tamamen açık veya kapalı durumda tutabilecek bir düzenek mevcuttur. Alet Şekil - 43'de gösterilen özelliklere uygun olmalıdır. Bu cihaz dolu olduğunda yaklaşık 3 dm3 hacmindeki deney çukurları için kullanılabilir. Şekil 43'de gösterilen taban plakasının kullanılması zorunlu değildir. Bu plakanın kullanılması, aletin düz durmasını zorlaştırır, fakat daha büyük deney çukurlarının açılmasına olanak verir, yumuşak zeminlerde cihaza daha sağlam bir temel sağlar ve deney çukurundan kaba alınan malzeme kaybını azaltır.
2-Kum : 0.85 mm (No: 20) elekten geçip 0.59 mm (No: 30) elek üze rinde kalan temiz, kuru ve serbestçe akabilen, çimentolaşmamış temiz kum kullanılabilir. Deneyden önce bu kumun gevsek birim ağırlığı bulunmalıdır. Bunun için yapılan birkaç deneyin sonucunda bulunan gevşek birim ağırlıklar arasında ki fark % 1 'den fazla olmamalıdır.
3-Teraziler: 10 kg kapasiteli, 1 g duyarlı ve 1500 g kapasiteli, 0.1 g duyarlı iki terazi.
4-Kurutma Aletleri: 110+5°C sıcaklığa ayarlanabilen termostatik kontrollü fırın veya arazide kullanılabilen ocaklar.
5- Diğer Aletler:
Çukur açmak için küçük kazma, keski, kaşık, rutubet, numunelerini kurutmak için uygun bir kap veya tava, acılan çukurdan rutubet numunesi birim ağırlık numunesi ve kumu almak için uygun kapaklı kaplar, suyun sıcaklığını ölçmek için termometre, boyacı tipi küçük fırça, v.b.
KUM KONİSİ YÖNTEMİ İLE ARAZİDE SIKIŞMANIN KONTROLÜ PROKTOR DENEYİ
KUM KONİSİ YÖNTEMİ İLE ARAZİDE SIKIŞMANIN KONTROLÜ PROKTOR DENEYİ
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Vananın Üst Kısmında Kalan Huni ve Bağlantı Borusu Dahil Olmak Üzere
Cam Kabın Hacminin (V) Bulunması:
Komple alet tartılır, ve tartım (W1)olarak kaydedilir. Daha sonra alet huni kısmı yukarıya gelecek şekilde yerleştirilir vana açılır ve su doldurulur. Su tamamen dolduktan sonra vana kapatılır ve fazla su alınarak su dolu aletin ağırlığı kaydedilir. Bu arada yoğunluk düzeltilmesi yapmak üzere suyun sıcaklığı ölçülür. Aynı işlem en az üç kere tekrarlanır. Sonunda Tablo - 14 yardımı ile alet içerisindeki suyun ağırlığı (G) düzeltme yapılarak cm3 olarak hacme dönüştürülür. Üç deney ortalaması alınarak hacim hesaplanır. Bu hesaplar sonucunda bulunan hacimler arasında en çok 3 cm3 sapma olmalıdır. Ayrıca cam kap ve bağlantısı aynı pozisyonda olduğu sürece yukarıda hesaplanan hacim sabittir. Bu parçalar birbirinden ayrılacak olursa yeniden bağlandıklarında aynı pozisyona getirilebilmeleri için bir işaret konmalıdır,
2-Deneyde Kullanılacak Kumun Gevşek pirim Ağırlığının Bulunması:
Alet sağlam bir zemin üzerine dik olarak yerleştirilerek vana kapatılır ve huni kum ile doldurulur. Daha sonra vana açılarak cam kap ve vananın altında kalan
Kısım tamamen doldurulur. Bu işlem sırasında, kumun döküldüğü huni devamlı olarak yarı yarıya dolu olmalıdır. Kum tamamen dolunca vana kapatılır ve fazla kum boşaltılır. Alet kum ile birlikte tartılır ve bu tartımdan boş alet ağırlığı (W1) çıkartılarak net kum ağırlığı bulunur.
Deney sırasında titreşim, kumun gevşek birim ağırlığının artmasına sebep olabilir ve bundan dolayı deneyin duyarlılığı azalabilir. Ayrıca, kumun gevşek birim ağırlığının tayini ve arazide kullanılması arasında fazla zaman aralığı olursa, kumun rutubetindeki değişim nedeni ile birim ağırlığında bir farklılık olabileceği unutulmamalıdır.
Kumun gevşek birim ağılırlığı arazi deneyi sırasında açılacak en büyük çukur hacmine yakın hacimdeki bir kap kullanılarak ta bulunabilir. Burada izlenecek yol, tepsi metodunda anlatılan, kumun gevşek ağırlığının bulunması gibidir. Bu işlem uygulandığında bulunan gevşek birim ağırlık, kum konisi kullanılarak bulunan gevşek birim ağırlığa eşit olmalıdır.
3-Aletin Hunisini Doldurmak İçin Gerekli Kumun Ağırlığının Bulunması :
Alet kum ile doldurularak tartılır, sonra huni kısmı aşağıda olmak üzere düz bir yüzeye konulan aletin vanası açılarak, kum akışı durana kadar beklenir ve akış durunca vana çabucak kapatılır. Katan kum ve alet birlikte tartılır. Arada ki fark huniyi doldurmak İçin gerekli olan kumun ağırlığıdır (W2). Boşalan kum tekrar alete doldurulup vana sıkıca kapatılır.
Arazi deneyi sırasında en büyük çukur hacmi ile çalışılacaksa, kumun gevşek birim ağırlığı hesaplandıktan sonra, kum cam kaba vibrasyonla yerleştirilmelidir. Bu durumda kumun toplam ağırlığı yeniden tartılarak bulunmalıdır. Eğer taban plakası kullanılırsa, bu plaka huninin bir parçası olarak düşünülmelidir.
4-Yerinde Kuru Birim Ağırlık Tayini:
Deneyin yapılacağı yerin yüzeyi tesviye edilir ve ters çevrilmiş alet bu yüzeye yerleştirilir.* Daha sonra huninin etrafı çizilerek işaretlenir. Bu İşareti taşmayacak şekilde çukur açılır. (En az çukur derinliği Tablo - 13'de verilmiştir.) Granüller zeminlerde bu işleme daha çok özen gösterilmelidir. Çukurdan çıkartılan bütün malzeme hiç bir daneciği kaybedilmeden bir kaba alınır ve tartılır. Ayrıca bu malzeme dikkatle karıştırılarak su içeriği için Tablo - 13'de verilen miktarda numune alınarak tartılır. Bu numune kurutulduktan sonra tekrar tartılır ve ağırlığı kaydedilir. Hazırlanmış çukurun üzerine alet yerleştirilir ve vana açılır, kum akışı durana kadar beklenir ve vana kapatılır. Alet içinde kalan kumla birlikte tartılır ve deney sırasında kullanılan kumun ağırlığı bulunur (W3)
HESAPLAMALAR:
1-Cam kap ve küçük huni hacminin hesabı:
V=GxA
* Yüzeyin düzeltilmesinin mümkün olmadığı zeminlerde huni ile zemin yüzeyi arasın da kalan hacmin bulunması için bir ön deneme yapılmalıdır. Bunun için kum ile dolu alet yüzeye yerleştirilerek vana açılır ve akma durunca kapatılarak alet tartılır. Aletin dolu haldeki ağırlığından son durumdaki ağırlığı çıkartılarak, yüzey şekline bağlı olarak huni için harcanan kum ağırlığı bulunur. Bu işlemden sonra dikkatle temizlenmiş yüzey üzerinde çukur açılarak deney yapılır.
V = Aletin hacmi (m3)
G = Aleti doldurmak için gerekli suyun ağırlığı (g)
A = Tablo - 14'ün 2. sütununda verilen su sıcaklığı - hacim düzeltme faktörü.
2- Kumun gevşek birim ağırlığının hesabı:
ms
ys = ---
v
ys = Kumun gevşek birim ağırlığı (g/cm3)
ms = Aleti doldurmak için gerekli kumun ağırlığı (g)
V = Aletin hacmi (cm3)
3.3.3 - Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığının ve su içeriğinin hesabı:
m1-m2
W = ----- x 100
m2
100 x m
Md = ----- x 100
(W+100)
W = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin su içeriği % si.
m1 = Su içeriği tayini için alınan numunenin yaş ağırlığı (g)
m2 = Su içeriği tayini için alınan numunenin kuru ağırlığı (g)
m = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin yaş ağırlığı (g)
Md = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığı (g)
3-Arazi kum birim ağırlığının tayini:
W3
Vs = -----
ys
md
yd = ----
Vs
Vs = Deney çukurunun hacmi (cm3)
W3 = Çukuru dolduran kum ağırlığı (g)
Yd = Malzemenin arazi kum birim ağırlığı (g/cm3)
Arazi sıkışma yüzdesi, arazi kum birim ağırlığının laboratuar maksimum kum birim ağırlığına oranı olarak ifade edilir. (Form - 12)
y arazi
% sıkışma = ------- x 100.
y laboratuar
NOT. I - Çapı 30.48 cm (12 ") olan kum konisi ile maksimum dane boyutu 75 mm (3") olan malzemelerin yerinde kuru birim ağırlık tayini yapılabilir.
ARAZİDEKİ İRİ AGREGA MİKTARINA GÖRE MAKSİMUM KURU BİRİM AĞIRLIK DÜZELTMESİ
1 - KAPSAM :
Arazide yerinde yoğunluk tayininde 4.75 mm ve 19,0 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesinin, Modifiye Proktor veya Standart Proktor deneylerinde kullanılan iri agrega yüzdesinden farklı olması durumunda maksimum kuru birim ağırlığın düzeltilmesi İşlemini kapsayan bir metottur.
2 - METOT:
2.1 - Modifiye veya Standart Proktor metoduna göre Metot A veya B uygulandığında, deneyde 4.75 mm elekten geçen malzeme kullanılır. Bu metotlarla tayin edilen maksimum kuru birim ağırlığın, arazide 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesindeki farklılıktan dolayı düzeltilmesinde Şekil - 45 kullanılacaktır. Birim ağırlık düzeltme çizelgesi üzerinde gerekli açıklamalar bir örnekte verilmiştir.
2.2 - Modifiye veya Standart proktor metoduna göre Metot C veya D uygulandığında, deneyde 19.0 mm elek altı malzeme kullanılmaktadır.
Metot C ve D için. Şekil - 46 ve 47 düzeltme çizelgesi olarak verilmiştir. Şekil - 46'dan 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega miktarına bağlı olarak, arazi de kullanılacak düzeltilmiş kuru birim ağırlık değeri bulunur.
Düzeltme çizelgesi Şekil - 47 ile, 19.0 mm elek üzerinde kalan malzeme yüzdesine göre metot C ve D için düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık bulunabilir.
Şekil - 46 ve 47'ya göre düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlığın bulunması halinde deneyde ikame yapılmayabilir. Ancak deneyde kullanılan malzemenin 19.0 mm den geçip 4.75 mm üzerinde malzeme yüzdesi ile, arazideki malzemenin 4.75 mm ve 19.0 mm elek üzerinde kalan kısımlarının oranının kesin olarak saptanması gerekir.
Şekillerde kullanılan hacim özgül ağırlığı, aşağıdaki formülle hesaplanmış değerdir;
A
Hacim özgül Ağırlığı = ---
B - C
A : Kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)
B : Doygun yüzey kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)
C : Malzemenin sudaki ağırlığı, (g)
K : Sıkışma yüzdesinin hesaplanmasında laboratuarda bulunan maksimum kuru birim ağırlık değeri yerine, düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık değeri kullanılır.
1- Kum Konisi: 4 litrelik cam bir kap ve buna bağlanabilen, arasında
vana tertibatı bulunan biri küçük, diğeri büyük iki melal Huniden ibarettir. Vana üzerinde vanayı tamamen açık veya kapalı durumda tutabilecek bir düzenek mevcuttur. Alet Şekil - 43'de gösterilen özelliklere uygun olmalıdır. Bu cihaz dolu olduğunda yaklaşık 3 dm3 hacmindeki deney çukurları için kullanılabilir. Şekil 43'de gösterilen taban plakasının kullanılması zorunlu değildir. Bu plakanın kullanılması, aletin düz durmasını zorlaştırır, fakat daha büyük deney çukurlarının açılmasına olanak verir, yumuşak zeminlerde cihaza daha sağlam bir temel sağlar ve deney çukurundan kaba alınan malzeme kaybını azaltır.
2-Kum : 0.85 mm (No: 20) elekten geçip 0.59 mm (No: 30) elek üze rinde kalan temiz, kuru ve serbestçe akabilen, çimentolaşmamış temiz kum kullanılabilir. Deneyden önce bu kumun gevsek birim ağırlığı bulunmalıdır. Bunun için yapılan birkaç deneyin sonucunda bulunan gevşek birim ağırlıklar arasında ki fark % 1 'den fazla olmamalıdır.
3-Teraziler: 10 kg kapasiteli, 1 g duyarlı ve 1500 g kapasiteli, 0.1 g duyarlı iki terazi.
4-Kurutma Aletleri: 110+5°C sıcaklığa ayarlanabilen termostatik kontrollü fırın veya arazide kullanılabilen ocaklar.
5- Diğer Aletler:
Çukur açmak için küçük kazma, keski, kaşık, rutubet, numunelerini kurutmak için uygun bir kap veya tava, acılan çukurdan rutubet numunesi birim ağırlık numunesi ve kumu almak için uygun kapaklı kaplar, suyun sıcaklığını ölçmek için termometre, boyacı tipi küçük fırça, v.b.
KUM KONİSİ YÖNTEMİ İLE ARAZİDE SIKIŞMANIN KONTROLÜ PROKTOR DENEYİ
KUM KONİSİ YÖNTEMİ İLE ARAZİDE SIKIŞMANIN KONTROLÜ PROKTOR DENEYİ
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Vananın Üst Kısmında Kalan Huni ve Bağlantı Borusu Dahil Olmak Üzere
Cam Kabın Hacminin (V) Bulunması:
Komple alet tartılır, ve tartım (W1)olarak kaydedilir. Daha sonra alet huni kısmı yukarıya gelecek şekilde yerleştirilir vana açılır ve su doldurulur. Su tamamen dolduktan sonra vana kapatılır ve fazla su alınarak su dolu aletin ağırlığı kaydedilir. Bu arada yoğunluk düzeltilmesi yapmak üzere suyun sıcaklığı ölçülür. Aynı işlem en az üç kere tekrarlanır. Sonunda Tablo - 14 yardımı ile alet içerisindeki suyun ağırlığı (G) düzeltme yapılarak cm3 olarak hacme dönüştürülür. Üç deney ortalaması alınarak hacim hesaplanır. Bu hesaplar sonucunda bulunan hacimler arasında en çok 3 cm3 sapma olmalıdır. Ayrıca cam kap ve bağlantısı aynı pozisyonda olduğu sürece yukarıda hesaplanan hacim sabittir. Bu parçalar birbirinden ayrılacak olursa yeniden bağlandıklarında aynı pozisyona getirilebilmeleri için bir işaret konmalıdır,
2-Deneyde Kullanılacak Kumun Gevşek pirim Ağırlığının Bulunması:
Alet sağlam bir zemin üzerine dik olarak yerleştirilerek vana kapatılır ve huni kum ile doldurulur. Daha sonra vana açılarak cam kap ve vananın altında kalan
Kısım tamamen doldurulur. Bu işlem sırasında, kumun döküldüğü huni devamlı olarak yarı yarıya dolu olmalıdır. Kum tamamen dolunca vana kapatılır ve fazla kum boşaltılır. Alet kum ile birlikte tartılır ve bu tartımdan boş alet ağırlığı (W1) çıkartılarak net kum ağırlığı bulunur.
Deney sırasında titreşim, kumun gevşek birim ağırlığının artmasına sebep olabilir ve bundan dolayı deneyin duyarlılığı azalabilir. Ayrıca, kumun gevşek birim ağırlığının tayini ve arazide kullanılması arasında fazla zaman aralığı olursa, kumun rutubetindeki değişim nedeni ile birim ağırlığında bir farklılık olabileceği unutulmamalıdır.
Kumun gevşek birim ağılırlığı arazi deneyi sırasında açılacak en büyük çukur hacmine yakın hacimdeki bir kap kullanılarak ta bulunabilir. Burada izlenecek yol, tepsi metodunda anlatılan, kumun gevşek ağırlığının bulunması gibidir. Bu işlem uygulandığında bulunan gevşek birim ağırlık, kum konisi kullanılarak bulunan gevşek birim ağırlığa eşit olmalıdır.
3-Aletin Hunisini Doldurmak İçin Gerekli Kumun Ağırlığının Bulunması :
Alet kum ile doldurularak tartılır, sonra huni kısmı aşağıda olmak üzere düz bir yüzeye konulan aletin vanası açılarak, kum akışı durana kadar beklenir ve akış durunca vana çabucak kapatılır. Katan kum ve alet birlikte tartılır. Arada ki fark huniyi doldurmak İçin gerekli olan kumun ağırlığıdır (W2). Boşalan kum tekrar alete doldurulup vana sıkıca kapatılır.
Arazi deneyi sırasında en büyük çukur hacmi ile çalışılacaksa, kumun gevşek birim ağırlığı hesaplandıktan sonra, kum cam kaba vibrasyonla yerleştirilmelidir. Bu durumda kumun toplam ağırlığı yeniden tartılarak bulunmalıdır. Eğer taban plakası kullanılırsa, bu plaka huninin bir parçası olarak düşünülmelidir.
4-Yerinde Kuru Birim Ağırlık Tayini:
Deneyin yapılacağı yerin yüzeyi tesviye edilir ve ters çevrilmiş alet bu yüzeye yerleştirilir.* Daha sonra huninin etrafı çizilerek işaretlenir. Bu İşareti taşmayacak şekilde çukur açılır. (En az çukur derinliği Tablo - 13'de verilmiştir.) Granüller zeminlerde bu işleme daha çok özen gösterilmelidir. Çukurdan çıkartılan bütün malzeme hiç bir daneciği kaybedilmeden bir kaba alınır ve tartılır. Ayrıca bu malzeme dikkatle karıştırılarak su içeriği için Tablo - 13'de verilen miktarda numune alınarak tartılır. Bu numune kurutulduktan sonra tekrar tartılır ve ağırlığı kaydedilir. Hazırlanmış çukurun üzerine alet yerleştirilir ve vana açılır, kum akışı durana kadar beklenir ve vana kapatılır. Alet içinde kalan kumla birlikte tartılır ve deney sırasında kullanılan kumun ağırlığı bulunur (W3)
HESAPLAMALAR:
1-Cam kap ve küçük huni hacminin hesabı:
V=GxA
* Yüzeyin düzeltilmesinin mümkün olmadığı zeminlerde huni ile zemin yüzeyi arasın da kalan hacmin bulunması için bir ön deneme yapılmalıdır. Bunun için kum ile dolu alet yüzeye yerleştirilerek vana açılır ve akma durunca kapatılarak alet tartılır. Aletin dolu haldeki ağırlığından son durumdaki ağırlığı çıkartılarak, yüzey şekline bağlı olarak huni için harcanan kum ağırlığı bulunur. Bu işlemden sonra dikkatle temizlenmiş yüzey üzerinde çukur açılarak deney yapılır.
V = Aletin hacmi (m3)
G = Aleti doldurmak için gerekli suyun ağırlığı (g)
A = Tablo - 14'ün 2. sütununda verilen su sıcaklığı - hacim düzeltme faktörü.
2- Kumun gevşek birim ağırlığının hesabı:
ms
ys = ---
v
ys = Kumun gevşek birim ağırlığı (g/cm3)
ms = Aleti doldurmak için gerekli kumun ağırlığı (g)
V = Aletin hacmi (cm3)
3.3.3 - Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığının ve su içeriğinin hesabı:
m1-m2
W = ----- x 100
m2
100 x m
Md = ----- x 100
(W+100)
W = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin su içeriği % si.
m1 = Su içeriği tayini için alınan numunenin yaş ağırlığı (g)
m2 = Su içeriği tayini için alınan numunenin kuru ağırlığı (g)
m = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin yaş ağırlığı (g)
Md = Deney çukurundan çıkarılan malzemenin kuru ağırlığı (g)
3-Arazi kum birim ağırlığının tayini:
W3
Vs = -----
ys
md
yd = ----
Vs
Vs = Deney çukurunun hacmi (cm3)
W3 = Çukuru dolduran kum ağırlığı (g)
Yd = Malzemenin arazi kum birim ağırlığı (g/cm3)
Arazi sıkışma yüzdesi, arazi kum birim ağırlığının laboratuar maksimum kum birim ağırlığına oranı olarak ifade edilir. (Form - 12)
y arazi
% sıkışma = ------- x 100.
y laboratuar
NOT. I - Çapı 30.48 cm (12 ") olan kum konisi ile maksimum dane boyutu 75 mm (3") olan malzemelerin yerinde kuru birim ağırlık tayini yapılabilir.
ARAZİDEKİ İRİ AGREGA MİKTARINA GÖRE MAKSİMUM KURU BİRİM AĞIRLIK DÜZELTMESİ
1 - KAPSAM :
Arazide yerinde yoğunluk tayininde 4.75 mm ve 19,0 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesinin, Modifiye Proktor veya Standart Proktor deneylerinde kullanılan iri agrega yüzdesinden farklı olması durumunda maksimum kuru birim ağırlığın düzeltilmesi İşlemini kapsayan bir metottur.
2 - METOT:
2.1 - Modifiye veya Standart Proktor metoduna göre Metot A veya B uygulandığında, deneyde 4.75 mm elekten geçen malzeme kullanılır. Bu metotlarla tayin edilen maksimum kuru birim ağırlığın, arazide 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega yüzdesindeki farklılıktan dolayı düzeltilmesinde Şekil - 45 kullanılacaktır. Birim ağırlık düzeltme çizelgesi üzerinde gerekli açıklamalar bir örnekte verilmiştir.
2.2 - Modifiye veya Standart proktor metoduna göre Metot C veya D uygulandığında, deneyde 19.0 mm elek altı malzeme kullanılmaktadır.
Metot C ve D için. Şekil - 46 ve 47 düzeltme çizelgesi olarak verilmiştir. Şekil - 46'dan 4.75 mm elek üzerinde kalan iri agrega miktarına bağlı olarak, arazi de kullanılacak düzeltilmiş kuru birim ağırlık değeri bulunur.
Düzeltme çizelgesi Şekil - 47 ile, 19.0 mm elek üzerinde kalan malzeme yüzdesine göre metot C ve D için düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık bulunabilir.
Şekil - 46 ve 47'ya göre düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlığın bulunması halinde deneyde ikame yapılmayabilir. Ancak deneyde kullanılan malzemenin 19.0 mm den geçip 4.75 mm üzerinde malzeme yüzdesi ile, arazideki malzemenin 4.75 mm ve 19.0 mm elek üzerinde kalan kısımlarının oranının kesin olarak saptanması gerekir.
Şekillerde kullanılan hacim özgül ağırlığı, aşağıdaki formülle hesaplanmış değerdir;
A
Hacim özgül Ağırlığı = ---
B - C
A : Kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)
B : Doygun yüzey kuru malzemenin havadaki ağırlığı, (g)
C : Malzemenin sudaki ağırlığı, (g)
K : Sıkışma yüzdesinin hesaplanmasında laboratuarda bulunan maksimum kuru birim ağırlık değeri yerine, düzeltilmiş maksimum kuru birim ağırlık değeri kullanılır.
 |
 |
 |
 |